Lipiec 2025: Ten miesiąc w badaniach nad chorobą Huntingtona

W tym miesiącu, badania nad chorobą Huntingtona (HD) dostarczyły potężnego wglądu w to, jak mózg zmienia się w czasie i jak możemy spowolnić lub śledzić ten postęp. Od wykorzystania skanów mózgu, testów smartfonów, a nawet wzorców snu do wykrywania wczesnych zmian, po badanie nowych metod leczenia, takich jak wsparcie komórek glejowych, edycja genów i naprawa energii, naukowcy odkrywają nowe sposoby walki z HD na każdym etapie. Nawet w obliczu niedawnego odrzucenia pridopidyny Prilenia przez organy regulacyjne, badania z tego miesiąca przynoszą realną nadzieję, że wcześniejsze wykrywanie, lepsze monitorowanie i inteligentniejsze metody leczenia mogą być wkrótce w zasięgu ręki.

Spojrzenie na huntingtynę i wnioski z badania PET

Naukowcy niedawno przetestowali nowe narzędzie do skanowania mózgu zwane znacznikiem obrazowania PET, w zasadzie małą cząsteczkę, która „świeci”, gdy przykleja się do szkodliwego białka huntingtyny, które powoduje HD. Śledząc to świecenie w skanach mózgu, naukowcy mieli nadzieję zobaczyć, ile szkodliwego białka gromadzi się u osób z HD. Chociaż znacznik był bezpieczny i nie powodował skutków ubocznych, był trochę zbyt „lepki”, przyczepiając się do miejsc, do których nie powinien, tak jakby brokat dostawał się wszędzie, co utrudniało interpretację wyników.

Mimo że ten konkretny znacznik nie przyniósł oczekiwanych rezultatów, badanie nauczyło naukowców wiele o tym, jak projektować lepsze. Okazało się, że porównanie regionów mózgu z móżdżkiem (częścią mózgu, która jest zwykle oszczędzana w HD) pomogło ujawnić pewne znaczące wzorce, a odstępy między skanami w odstępie tygodnia dały bardziej wiarygodne wyniki niż wykonywanie ich jeden po drugim. Dla rodzin HD, najważniejsze jest to, że naukowcy są coraz bliżej stworzenia narzędzia, które może śledzić białko huntingtyny w czasie rzeczywistym, co może pewnego dnia pomóc w monitorowaniu skuteczności leczenia obniżającego poziom huntingtyny.

Energia wytrącona z równowagi: Jak choroba Huntingtona wpływa na siłę napędową komórki

Naukowcy wykorzystali maleńkie modele 3D mózgu wykonane z komórek macierzystych HD , aby zbadać, w jaki sposób choroba wpływa na wczesny rozwój mózgu. Zauważyli, że nawet zanim komórki mózgowe zostały w pełni uformowane, coś było nie tak, zwłaszcza w sposobie, w jaki komórki wytwarzały i wykorzystywały energię. Kluczowy gen energetyczny o nazwie CHCHD2 nie działał dobrze, co doprowadziło do zestresowanych mitochondriów, części komórki, które działają jak elektrownie, dostarczając całą energię.

Ma to znaczenie, ponieważ jeśli komórki mózgowe nie mogą prawidłowo zarządzać energią od samego początku, mogą nie rosnąć i rozwijać się tak, jak powinny, co może zwiększyć prawdopodobieństwo ich późniejszego uszkodzenia. Ekscytujące jest jednak to, że naukowcy odkryli, że wzmocnienie genu energii CHCHD2 wydaje się naprawiać problem w tych trójwymiarowych mini-mózgach, wskazując na nowy sposób, w jaki naukowcy mogą chronić komórki mózgowe na wczesnym etapie choroby.

Simon Mówi Stop: Czego gra dla dzieci może nas nauczyć o wczesnej chorobie Huntingtona?

Naukowcy zamienili dziecięcą grę „Simon Says” w test dla dorosłych , aby sprawdzić, jak wczesne HD wpływa na uwagę i kontrolę impulsów. Osoby z wczesnym stadium HD grały w wersję komputerową: kształty migały po lewej lub prawej stronie, a oni musieli nacisnąć przycisk na podstawie koloru, a nie lokalizacji. Maleńkie czujniki na ich kciukach wykrywały nawet najmniejsze drgnięcia mięśni, czasem zanim dana osoba była w stanie się powstrzymać. Okazało się, że osoby z wczesną postacią HD nie były zbyt impulsywne, ale reagowały dłużej i miały problemy z koncentracją uwagi.

Praca ta sugeruje, że wczesna HD nie wydaje się sprawiać, że ludzie działają pod wpływem impulsu, ale spowalnia ich myślenie i utrudnia koncentrację. Dostrzeżenie tych subtelnych zmian może pomóc lekarzom w szybszym rozpoznaniu HD i opracowaniu lepszych strategii wsparcia. Co najważniejsze, dla rodzin borykających się z HD, badanie to daje nadzieję, ponieważ pokazuje, że mózg nadal może kontrolować impulsy i że wczesne interwencje, takie jak terapie lub ćwiczenia ukierunkowane na uwagę, mogą pomóc ludziom pozostać bardziej „w grze”.

Nieznani bohaterowie: Czy komórki glejowe mogą leczyć chorobę Huntingtona?

Naukowcy sprawdzili , czy zdrowe ludzkie komórki glejowe, wspierające mózg, mogą pomóc w naprawie uszkodzeń spowodowanych HD. Przeszczepili oni glejowe komórki progenitorowe do mózgów dorosłych myszy modelujących HD. Wyniki były imponujące – leczone myszy wydawały się lepiej poruszać, więcej pamiętać, żyć dłużej, a ich neurony wydawały się zachowywać bardziej jak zdrowe.

Praca ta sugeruje, że wzmacniając komórki wokół neuronów, możemy być w stanie wspierać i poprawiać funkcjonowanie neuronów, nawet po wystąpieniu objawów. Te „pomocnicze” komórki mogą uwalniać sygnały naprawcze lub poprawiać środowisko mózgu, dając neuronom bardzo potrzebny impuls. To dopiero początek, ale tego typu badania otwierają nową, ekscytującą drogę do wykorzystania komórek glejowych do leczenia mózgu i wykorzystania pracy zespołowej w walce z HD.

Rozwikłanie sprawy: jak smartfonowy „detektyw” pomaga śledzić postęp choroby Huntingtona

Naukowcy stworzyli nowe narzędzie o nazwie HD Digital Motor Score (HDDMS) , które zamienia smartfon w „detektywa” do śledzenia postępów HD. Dzięki zastosowaniu prostych testów opartych na telefonie, takich jak stukanie, chodzenie, balansowanie i pomiar ruchów mimowolnych, dane są gromadzone bezpośrednio z domu. HDDMS okazał się około dwukrotnie bardziej czuły niż tradycyjne testy kliniczne, co oznacza, że może wcześniej i bardziej niezawodnie wykrywać subtelne zmiany w ruchu.

Może to być przełom, ponieważ wdrożenie HDDMS oznaczałoby mniej wizyt w klinice, mniejsze i szybsze badania kliniczne oraz lepsze narzędzia do sprawdzania, czy leczenie działa, a wszystko to bez wychodzenia z domu. Dla rodzin chorych na HD to ogromne znaczenie. To jak posiadanie supermocnego szkła powiększającego w kieszeni, potencjalnie pomagającego lekarzom i naukowcom szybciej wychwycić postęp choroby i precyzyjniej dostosować opiekę.

Zatrzymać genetyczną kulę śnieżną: Jak proste przerwanie procesu genetycznego spowalnia chorobę Huntingtona

HD jest spowodowana przez powtarzający się odcinek liter genetycznych C-A-G, który z czasem staje się coraz większy, jak tocząca się w dół kula śnieżna. Naukowcy wykorzystali zmodyfikowaną wersję CRISPR, potężnego narzędzia do edycji genów, aby wprowadzić niewielką zmianę genetyczną w tej powtarzającej się sekwencji. W komórkach i u myszy to proste przerwanie okazało się spowalniać niebezpieczną ekspansję i chronić komórki mózgowe przed uszkodzeniem.

Takie podejście zwalcza jedną z głównych przyczyn HD, a nie tylko jej objawy. Powstrzymując genetyczną kulę śnieżną przed nabieraniem prędkości, strategia ta może prowadzić do długotrwałych, skutecznych terapii. Jest jeszcze zbyt wcześnie, by z całą pewnością stwierdzić, czy to podejście będzie skuteczne, ale daje to realną nadzieję, że spowolnienie, a nawet zatrzymanie postępu choroby może być możliwe.

Gdy orkiestra mózgu przestaje grać: Nowa mapa progresji choroby Huntingtona

Naukowcy wykorzystali potężne narzędzie do obrazowania mózgu, aby zmapować, w jaki sposób HD zmienia sieci komunikacyjne mózgu w czasie, a wyniki przypominają symfonię rozpadającą się w trzech aktach. Na najwcześniejszych etapach mózg staje się zbyt połączony. Zespół odkrył, że różne regiony rozmawiają ze sobą, jak orkiestra grająca zbyt głośno i niezsynchronizowana. Ta „hiperłączność” wydaje się pojawiać dekady przed wystąpieniem objawów i może być sposobem mózgu na zrekompensowanie wczesnych uszkodzeń.

Wraz z postępem HD, połączenia te rozpadają się. Choroba wydaje się rozprzestrzeniać wzdłuż obwodów mózgu, jak zła nuta przeskakująca z sekcji do sekcji. Ostatecznie, większość komunikacji mózgowej wydaje się dramatycznie cichnąć, prowadząc do powszechnego rozłączenia. Każdy etap wydaje się być napędzany przez inne procesy biologiczne, od wczesnych problemów z sygnalizacją chemiczną do późniejszych awarii energetycznych i genetycznych. Najważniejszym wnioskiem jest to, że HD nie przebiega po linii prostej, ale rozwija się etapami, a wiedza o tym, kiedy i jak „muzyka” mózgu zaczyna słabnąć, może pomóc lekarzom precyzyjniej zaplanować przyszłe leczenie.

Pridopidyna trafia na blokadę: EMA odmawia zatwierdzenia leku na chorobę Huntingtona

W dniu 25 lipca 2025 r. Prilenia i jej partner Ferrer otrzymali potwierdzenie, że Europejska Agencja Leków (EMA) odrzuciła ich wniosek o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu dla pridopidyny w leczeniu HD w Europie. Decyzja ta jest zgodna z wcześniejszymi wynikami badań klinicznych, które wykazały, że chociaż pridopidyna była ogólnie bezpieczna i dobrze tolerowana, nie udało jej się osiągnąć pierwotnych punktów końcowych w kluczowych badaniach, w tym w najnowszym badaniu PROOF-HD. Chociaż analizy podgrup wskazywały na umiarkowane korzyści w zakresie całkowitej zdolności funkcjonalnej (TFC) wśród uczestników, którzy nie przyjmowali leków wpływających na dopaminę, sygnały te nie zostały uznane za wystarczająco silne, aby uzasadnić zatwierdzenie.

Pomimo tego niepowodzenia, Prilenia i Ferrer zasygnalizowali swoje dalsze zaangażowanie w rozwój pridopidyny, nie tylko w przypadku HD, ale także ALS. Planują rozpocząć nowe globalne badanie rejestracyjne, mające na celu dalszą ocenę korzyści klinicznych leku w domenach funkcjonalnych, poznawczych i motorycznych. Podczas gdy odmowa regulacyjna stanowi znaczące rozczarowanie dla rodzin HD, szerszy krajobraz badań nad HD pozostaje dynamiczny i pełen nadziei w 2025 r., z licznymi dobrymi wiadomościami i kolejnymi wiadomościami z badań spodziewanymi przed końcem roku.

Kiedy zegar mózgu się łamie: Zaburzenia snu i chaos okołodobowy w chorobie Huntingtona

W 12-letnim badaniu obserwowano osoby z genem HD, aby zobaczyć, jak ich sen zmieniał się w czasie, a wyniki były otwierające oczy. Zanim jeszcze pojawiły się objawy, ich sen stał się niestabilny, jak zepsuty zegar, który nie mógł utrzymać czasu. Bliżej początku choroby, wiele osób miało problemy z utrzymaniem snu przez całą noc. Te problemy ze snem były powiązane z wolniejszym myśleniem, zaburzeniami nastroju i oznakami uszkodzenia nerwów w mózgu.

Badanie to sugeruje, że sen może być nie tylko objawem HD, ale może odgrywać rolę w postępie choroby. Śledzenie snu może pomóc w wykryciu wczesnych sygnałów ostrzegawczych na wiele lat przed wystąpieniem objawów, a poprawa snu może nawet pomóc w ochronie zdrowia mózgu. Dla rodzin HD, przesłanie jest jasne – sen jest potężny i może stać się częścią przyszłych strategii spowolnienia lub lepszego zarządzania HD.